Mag je een ander op onveilig gedrag wijzen als je jezelf ook wel eens onveilig gedraagt?
Hoe het komt weet ik niet maar deze weken vallen mij diverse situaties op, die passen bij een mooie oude wijsheid: de splinter in andermans oog wel zien, maar niet de balk in het eigen….
Eén daarvan: ik rijd met de auto in de tweede baan van rechts op een vierbaans snelweg en inderdaad, ik had op de hele rechtse baan kunnen rijden. Dat vond een mede automobilist ook en in mijn spiegel zag ik hem met hoge snelheid aankomen. Ik gaf gauw richting aan en schoof op naar rechts. Dat getuigde in zijn ogen blijkbaar nog niet van voldoende inzicht, want vlak voor me sneed hij me de weg af, door abrupt naar de rechterbaan te sturen en te remmen.
Toen ik daar op mijn beurt weer iets van vond en hem dat liet weten door het grote licht op te zetten, kwam er helemaal geen beweging meer in. Daardoor moest ik weer een baan naar links op schuiven waarna hij, u raadt het al, een dot gas gaf en wegstoof richting de 150 km. per uur. Toegestane maximum snelheid ter plaatse? 130 km.
Wat moeten we met die wijsheid van die balk en die splinter? Want eigenlijk wil ik met het voorbeeld hierboven zeggen dat je, als je zelf fouten maakt (overschrijding maximum snelheid), geen recht hebt om de ander op haar fouten te wijzen. Maar mocht ik hem dan op zijn fout (mij snijden) wijzen (groot licht op, terwijl dat niet nodig is) terwijl ik zelf niet op tijd naar rechts was gegaan?
Mag je een ander op onveilig gedrag wijzen als je jezelf ook wel eens onveilig gedraagt? Als het antwoord daarop nee is, moeten we allemaal naar huis. En dus hoef je in mijn beleving niet uitsluitend ‘strikt in de leer te zijn’ om er toch iets van te mogen vinden. Voor mij zit dat in het verschil tussen onbewust en bewust onveilig gedrag.
Bewust onveilig gedrag, daar kan en daar heeft de veiligheidskundige niks mee, dat gaat over roekeloosheid, onverantwoordelijk gedrag en ook over onvolwassenheid of misschien wel haantjesgedrag, kijk mij het eens lekker fout doen! Ik weet wel hoe het moet, maar ik doe het niet, want dat mag ik, want ik ben…… vul zelf maar in.
Ook het halfbewuste onveilige gedrag hoort hier bij. Of liever gezegd, bewust onveilig en dan met een goed bedacht excuus c.q. smoes. ‘Ik weet wel dat iedereen binnen de hekken zijn sanerings-overall en –laarzen aan moet, maar ik ben maar een paar tellen binnen, dan loop ik niet zo’n risico’, of, ‘ik hoef alleen maar even met de machinist te praten en ik moet gauw door naar mijn volgende afspraak. Waardoor ook de kraanmachinist nog tot onveilig gedrag wordt aangezet omdat hij zijn raam moet openen binnen de verontreinigde zone.
Als dit jouw houding zou zijn dan heb je volgens mij echt een balk in je oog.
Dat heeft veel meer te maken met leren, met vallen en opstaan, met fouten maken zodat je er wijzer van wordt. En hoe fijn kan het zijn dat iemand die zo’n fout al eens heeft gemaakt je helpt om de gevolgen daarvan, de gevolgen van je onveilige gedrag te beperken, zodat je er wel iets van leert maar zonder dat je met die gebroken arm, in elkaar gereden auto of erger, thuis komt te zitten.
Een verdere vertaling naar de werkvloer?
Boven iedere werknemer zit weer een andere werknemer. Top-down en bottom-up is iedereen verantwoordelijk voor veilig gedrag. Als er één iemand in het rijtje besluit de ander niet te wijzen op zijn splinter, om welke reden dan ook, gebeurt er uiteindelijk een ongeluk. Elkaar aanspreken dus! Elkaar helpen om te leren, helpen om het goed te doen.
En dan niet meer kijken naar wat je zelf niet goed doet? Natuurlijk wel, een beetje kritisch blijven toch? Van een splinter kun je al voldoende last hebben, een balk hoef ik echt niet!
Genoeg te doen, ik ga gauw weer aan het werk!
Marianne